Kierujący pojazdem mechanicznym odpowiada nie tylko za szkody wyrządzone innym uczestnikom ruchu drogowego, pieszym oraz pasażerom innych pojazdów, ale także za szkody wyrządzone pasażerom przez siebie przewożonym. Istotną kwestią jest jednak to, na jakiej zasadzie kierujący ponosić będzie tą odpowiedzialność.
Kodeks cywilny w art. 436 § 1 wprowadza odpowiedzialność kierującego na zasadzie ryzyka, a więc odpowiedzialność, którą ponosi kierujący pojazdem mechanicznym niezależnie od tego, czy można przypisać mu winę za zdarzenie.
W art. 436 § 2 kodeksu cywilnego wprowadzono natomiast odpowiedzialność kierującego na zasadzie winy, a zatem odpowiedzialność zależną od tego, czy kierujące ponosi winę za zdarzenie i jego ewentualne następstwa. Na takiej właśnie zasadzie odpowiadać będzie kierujący za szkody poniesione przez przewożonych przez niego z grzeczności pasażerów.
Czym jest tzw. przewóz z grzeczności? Biorąc pod uwagę dorobek orzeczniczy sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, przewóz z grzeczności występuje wówczas, gdy kierowca przewozi pasażera nieodpłatnie, przy czym nie ma żadnego interesu w podwiezieniu danej osoby. Sztandarowym, akademickim przykładem jest tu przewóz autostopowicza. Wyrok Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 1970 r. (sygn. I CR 73/70 OSNC 1970/12/233) mówi przy tym, że „nie jest przewozem z grzeczności w rozumieniu przepisu art. 436 § 2 zd. drugie k.c. przewóz dokonany przez posiadacza samochodu w wykonaniu zawartej z przewożonym umowy, że wspólnie tym samochodem odbędą wycieczkę, przy czym część kosztów podróży poniesie przewożony”. Podobnie przewozem z grzeczności nie będzie tak popularne dojeżdżanie do pracy w grupie, w której poszczególne osoby co pewien czas zmieniają się na stanowisku kierowcy, przy czym nieistotne jest tu, czy osoby te płacą sobie wzajemnie za dojazd, czy też nie. W takich wypadkach odpowiedzialność ponoszona będzie na zasadzie ryzyka.
Jeżeli zatem w wyniku zdarzenia szkodowego, przewożony z grzeczności pasażer dozna określonych uszczerbków, będzie mógł żądać od przewożącego go kierującego pojazdem mechanicznym odszkodowania, czy też zadośćuczynienia, jeżeli wykaże winę kierującego za zdarzenie i jego następstwa. Innymi słowy – odszkodowanie nie będzie należne, jeżeli nie można przypisać kierującemu winy.